Noc Kupały – jedno z głównych świąt ludowych Słowian wschodnich, które zbiegało się z chrześcijań-skim świętem Narodzenia św. Jana Chrzciciela, wschodniosłowiańska Noc Świętojańska. W tradycji ludowej czczone jako dzień przesilenia letniego i obchodzony był 24 czerwca, chociaż bardziej rytualna była noc poprzedzająca ten dzień. Nazwa święta wywodzi się ostatecznie od wschodniosłowiańskiego odpowiednika słowa kąpać.

Z Nocą Kupały związany jest szereg czynności i obrzędów, takich jak zbieranie ziół i kwiatów i ozdabianie nimi ludzi, zwierzęta i domy, wchodzenie do wody, kąpanie się, oblewanie wodą, posyłanie wianków na wodzie, rozpalanie ognisk, tańce, śpiewy, skoki przez ogień, polowanie na czarownice i odstraszanie ich. Wierzono także że tego dnia słońce gra i dzieją się inne cuda natury. Świętowanie odbywało się w pobliżu wody, na wzgórzach. Uczestniczyli w nich młodzi mężczyźni i kobiety.

Pierwszy Dzień Lata: Przesilenie Letnie

Pierwszy dzień lata na półkuli północnej to nic innego jak przesilenie letnie, znane również jako solsticjum letnie. Jest to moment, w którym Słońce osiąga swoje najbardziej wysunięte na północ położenie na sferze niebieskiej. Dla nas oznacza to najdłuższy dzień w roku i jednocześnie najkrótszą noc.

Kiedy wypada przesilenie letnie?

Przesilenie letnie zazwyczaj wypada 20 lub 21 czerwca. W tym roku, 2025, na półkuli północnej, przesilenie letnie nastąpi 21 czerwca.

Co to oznacza w praktyce?

• Najdłuższy dzień: W dniu przesilenia letniego, Słońce wschodzi najwcześniej i zachodzi najpóźniej, co skutkuje największą ilością światła dziennego. Im dalej na północ się znajdujesz, tym dłuższy będzie dzień. W rejonach okołobiegunowych Słońce może w ogóle nie zachodzić, co nazywane jest „dniem polarnym”.
• Najkrótsza noc: Logicznie rzecz biorąc, skoro dzień jest najdłuższy, noc jest najkrótsza.
• Początek astronomicznego lata: Przesilenie letnie wyznacza astronomiczny początek lata. Kalendarzowe lato w Polsce również rozpoczyna się 21 czerwca.
• Zmiana pór roku: Od tego dnia, Słońce zaczyna pozornie przesuwać się na południe, a dni stopniowo stają się krótsze, aż do przesilenia zimowego, kiedy to cykl się odwraca.

Znaczenie kulturowe

Przesilenie letnie od wieków było celebrowane w wielu kulturach na całym świecie. Różne obrzędy i festiwale, takie jak Noc Świętojańska (w Polsce), Midsummer w krajach skandynawskich czy Litha w wierzeniach neopogańskich, są związane z tym wyjątkowym dniem. Często symbolizują one płodność, obfitość i triumf światła nad ciemnością.